Theỉhuyquânsựvĩđạinhấtlịchsửdựatrênphươngphápphântíchdữliệbett 88o Insider, việc xếp hạng các chỉ huy quân sự trong lịch sử luôn là một chủ đề thu hút được nhiều sự chú ý và tranh cãi. Có nhiều cách xếp hạng khác nhau, nhưng chuyên gia phân tích dữ liệu tên Ethan Arsht đã thử áp dụng phương pháp thống kê tương tự môn bóng chày (sabermetrics) để đánh giá các chỉ huy quân sự vào năm 2019, kết quả cuối cùng khá bất ngờ.

Để chuẩn bị cho việc xếp hạng, ông Arsht đã tập hợp dữ liệu của 3.580 trận chiến và 6.619 chỉ huy từ nhiều nguồn khác nhau. Các chỉ huy sau đó được phân loại dựa theo kết quả chiến đấu và lợi thế về lực lượng sử dụng. Thang điểm cuối cùng dùng để phản ánh năng lực chỉ huy cũng như xếp cuối cùng được gọi là WAR (Thắng trên trình thay thế).

Về cơ bản, chuyên gia Ethan Arsht cho mỗi chỉ huy điểm WAR dương nếu thắng trận, điểm WAR âm nếu bại trận, bên cạnh đó yếu tố lợi thế về quân số sẽ được tính vào. Một chỉ huy càng đánh nhiều trận và có tỷ lệ thắng cao sẽ có nhiều cơ hội nâng cao điểm WAR của mình.

Ví dụ, trong trận Borodino giữa Napoleon và Kutuzov, chỉ huy người Pháp có quân số đông hơn một chút, nên Arsht cho Napoleon điểm WAR là 0,49, tức một vị tướng thay thế có 50% cơ hội thắng trận. Ngược lại, điểm WAR của Kutuzov là -0,49, tức một vị tướng khác đặt vào bối cảnh này sẽ có 51% bại trận. 

Dĩ nhiên, cách xếp hạng này không phản ánh chính xác hoàn toàn năng lực cầm quân của một chỉ huy, bởi nó không tính tới nhiều yếu tố chủ quan lẫn khách quan. Bản thân chuyên gia Ethan Arsht cũng thừa nhận những thiếu sót này, nhưng đây vẫn là một phương thức đánh giá khá thú vị.

10. Alexander Đại đế (Điểm WAR: 4,376)

Alexander Đại đế là một nhà chiến lược đại tài, cũng là chỉ huy vĩ đại nhất lịch sử theo đánh giá của Hoàng đế Napoleon, tuy vậy, do chỉ có 9 trận chiến để phân tích dữ liệu, điểm WAR cuối cùng của ông không cao. Tuy vậy, Alexander vẫn có mức điểm vượt trội so với các chỉ huy có số lượng trận chiến tương đương như Tướng quân Tokugawa hay Thống chế Erwin Rommel.

9. Georgy Zhukov (Điểm WAR: 4,596)

Nguyên soái Georgy Zhukov được coi là chỉ huy quân sự xuất sắc nhất của Liên Xô trong Thế chiến II, ông có 10 trận chiến để phân tích dữ liệu. Điều này giúp nguyên soái Zhukov được xếp hạng cao hơn Alexander Đại đế một chút. Một điểm cộng khác cho điểm WAR của vị chỉ huy này là ông thường gặp bất lợi về mặt quân số.

8. Frederick Đại đế (Điểm WAR: 4,662)

Người trị vì nước Phổ trong hơn 40 năm có tổng cộng 14 trận chiến được ghi lại. Hai trong các thắng lợi lớn nhất của Frederick Đại đế là tại các trận Rossbach và Leuthen trong cuộc chiến 7 năm. Trong các trận này, nhờ vào tài thao lược xuất sắc, ông đã đánh bại các đội quân đông hơn.

7. Ulysses S. Grant (Điểm WAR: 5,023)

Tướng Ulysses S. Grant là người chỉ huy lực lượng liên quân trong 16 trận chiến, thành tích ấn tượng này cũng giúp ông trở thành Tổng thống Mỹ. Khả năng chỉ huy của ông được đánh giá là vượt trội so với những người cùng thời, đặc biệt là là tốt hơn rất nhiều so với đối thủ lâu năm Robert E. Lee - người có điểm WAR ở mức âm.

6. Hannibal Barca (Điểm WAR: 5,489)

Cột mốc hiển hách nhất của Hannibal là trong trận đánh Cannae, khi ông ép quân La Mã phải tấn công trong điều kiện bất lợi. Trong trận đó, cuối cùng ông đã quét sạch lực lượng kỵ binh địch rồi toàn bộ quân La Mã. Theo những gì các sử gia ghi chép lại, Hannibal đã tiêu diệt tổng cộng 70.000 binh lính La Mã.

Về tài năng thao lược, Hannibal tự đánh giá mình và Alexander Đại đế là những chỉ huy đứng đầu trong lịch sử. Điều này rất sát với thực tế, bởi cả 2 cái tên này đều xuất hiện trong Top 10 của mọi bảng xếp hạng chỉ huy quân sự.

5. Khalid Ibn al-Walid (Điểm WAR: 5,633)

Là họ hàng của Nhà tiên tri Mohammed, Khalid thường được biết tới với danh hiệu “Lưỡi gươm của Allah”. Trong 14 trận chiến của mình, ông đều bất bại và đánh tan 2 Đế quốc Byzantine và Sassanid.

Nhờ có tài năng quân sự của ông mà từ thế kỷ thứ 7 sau công nguyên, Đế Quốc Arập trở thành đế chế lớn mạnh nhất thế giới, mở rộng và duy trì tầm ảnh hưởng của Hồi giáo cho tới nhiều năm sau. Điểm WAR của Khalid cao hơn đáng kể so với người có cùng số trận chiến trong danh sách là Frederick Đại đế.

4. Takeda Shingen (Điểm WAR: 6,091)

Trở thành chỉ huy giỏi nhất trong thời kỳ chiến quốc tại Nhật Bản là một thành tích đáng nể với Takeda Shingen, bởi thời ấy chiến trận nổ ra ở khắp nơi. Trong 18 trận chiến của mình, "Con hổ xứ Kai" chưa bao giờ phải rút lui, vì vậy mà người đời gọi ông là “vị tướng bất bại”.

Tôn chỉ của Shingen là “biết người, biết ta, trăm trận, trăm thắng”, tất cả điểm yếu của đối thủ dù là nhỏ nhất cũng đều bị ông khai thác một trách triệt để.

3. Arthur Wellesley (Điểm WAR: 7,133)

Công tước đầu tiên của Wellington cũng có 18 trận đánh như Takeda Shingen, nhưng điểm WAR lại cao hơn đáng kể, đây được cho là khác biệt liên quan đến quy mô chiến trận. Ngoài ra, việc đánh bại Napoleon cũng giúp cho Arthur Wellesley củng cố vị trí của mình trên bảng xếp hạng.

2. Julius Caesar (Điểm WAR: 7,365)

Caesar là một vị tướng và chính trị gia La Mã, một trong kẻ chinh phục vĩ đại nhất mọi thời đại, ông nổi tiếng với chiến thắng trong trận đánh Alesia và việc đánh bại người Gaul. Dù có số trận đánh thấp hơn Shingen và Wellesley, nhưng điểm WAR của Caesar lại cao hơn do chiến thuật của ông chấp nhận rủi ro cao và vượt qua những yếu tố bất lợi.

1. Napoleon Bonaparte (Điểm WAR: 16,703)

Vị trí số 1 trong danh sách này thuộc về Hoàng đế Napoleon, người đã có 43 trận chiến và điểm WAR hơn 16. Theo chuyên gia Ethan Arsht, đây là con số vượt trên tất cả các chỉ huy được phân tích, tức theo một phương pháp toán học, Napoleon là người cầm quân vĩ đại nhất lịch sử.

Việt Dũng