Tiến sĩ Nguyễn Huy Luận giới thiệu Đài mặt đất thông tin vệ tinh Hoa Sen cho các đồng chí lãnh đạo Đảng,ýứbd dd hom nay Nhà nước tại Triển lãm Giảng Võ năm 1980

Đây là ký ức không thể nào quên với TS. Nguyễn Huy Luận - nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Bưu điện, một trong những người đã tham gia đàm phán để tiếp nhận món quà quý giá này từ nhân dân Liên Xô.

Hoa Sen 1 - món quà thứ nhất của nhân dân Liên Xô

Cuối năm 1979, nhân Hội nghị Bộ trưởng Bưu điện các nước thành viên Hội đồng Tương trợ Kinh tế (khối SEV) tại Tbilisi - thủ đô nước Cộng hoà Xô viết Gruzia, đoàn đại biểu Việt Nam do Tổng cục trưởng Tổng cục Bưu điện Phạm Niên dẫn đầu đã đề nghị Bộ trưởng Bưu điện Liên Xô Talyzin viện trợ cho Việt Nam một trạm vệ tinh mặt đất nhằm kết nối liên lạc viễn thông trực tiếp với Liên Xô và nhân đó cũng là để Việt Nam được xem truyền hình về Olympic Matxcơva. Tại Matxcơva ít ngày sau đó, Bộ trưởng Talyzin đã giành thời gian để bàn với Tổng cục trưởng Phạm Niên về vấn đề này. Phía bạn cho biết, để mọi công việc hoàn thành trước thời điểm khai mạc Olympic Matxcơva là một công việc rất gấp gáp và để làm được việc đó thì các nhà máy của ngành Bưu điện Liên Xô sẽ phải hoạt động hết công suất. Để hỗ trợ công việc này, phía Việt Nam phải có một địa điểm không bị ảnh hưởng nhiễu của các ngành công nghiệp và xây dựng bệ ăng ten, nhà điều khiển cùng tuyến truyền dẫn viba về Hà Nội. Về vấn đề này, Tổng cục trưởng Phạm Niên cam kết sẽ nỗ lực để hoàn thành kịp tiến độ mà phía bạn yêu cầu trên tinh thần cả hai nước cùng thi đua với nhau.

Ngay sau khi trở về nước, Tổng cục trưởng Phạm Niên đã báo cáo với Chính phủ và mọi công việc sau đó đã được khẩn trương thực hiện với địa điểm xây dựng đài Hoa Sen 1 cách Hà Nội hơn 60km và ở một địa điểm cách thị xã Phủ Lý (Hà Nam) khoảng 20 km. Trách nhiệm kỹ thuật xây dựng công trình này được giao cho Viện KHKT Bưu điện phối hợp cùng Bộ Xây dựng. Tổng cục Bưu điện cũng cử ra 2 cán bộ của Viện KHKT Bưu điện được đào tạo về thông tin vệ tinh tại Liên Xô là các đồng chí Phạm Văn Đương và Đinh Viết Hào để trực tiếp chịu trách nhiệm khâu kỹ thuật. Đồng chí Đinh Viết Hào sau đó được bổ nhiệm làm trưởng đài đầu tiên của Hoa Sen 1. Công trình đã được khởi công trước dịp Tết Canh Thân 1980 dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Tổng cục phó Hoàng Bạn và phía bạn cũng đã cử ngay đoàn chuyên gia sang làm việc cùng.

Đúng như lời cam kết, cả hai bên cùng thi đua để sớm hoàn thành các hạng mục đề ra. Một tuần trước ngày khai mạc Olympic Matxcơva vào tháng 7/1980, Đài mặt đất vệ tinh Hoa Sen 1 cùng tuyến truyền dẫn vi ba với trạm chuyển tiếp tại Phú Xuyên (Hà Tây) đã hoàn thành để truyền tín hiệu về Bưu điện Bờ Hồ và Đài Truyền hình Việt Nam ở Giảng Võ. Những hình ảnh đầu tiên mà Đài Truyền hình Việt Nam thu được từ Đài Truyền hình Trung ương Liên Xô để đưa lên sóng chính là chuyến thăm Liên Xô của Tổng bí thư Lê Duẩn và Thủ tướng Phạm Văn Đồng mà trong đó có lễ ký hiệp định hợp tác toàn diện giữa Chính phủ hai nước. Tiếp sau đó, Đài Truyền hình Việt Nam đã phát sóng trận bóng đá Liên Xô - Đan Mạch trong khuôn khổ Olympic Matxcơva diễn ra trước ngày khai mạc. Đó cũng là lần đầu tiên, nhân dân Việt Nam được xem một trận bóng đá quốc tế được truyền hình trực tiếp qua vệ tinh.