Nghệ nhân ẩm thực Phạm Thị Ánh Tuyết (Hà Nội) cho biết,âmcúngmùngtếtNguyênđánGiápThìnđầyđủvàtrangtrọngnhấtỉ số bóng đa mâm cỗ cúng mùng 1 Tết rất quan trọng. Đây là bữa cơm đầu tiên của cả năm nên cần được chuẩn bị chỉn chu. Từ xa xưa đã có quan niệm rằng, cúng mùng 1 phải có “mâm cao cỗ đầy” để mong cả năm no đủ, không thiếu thốn.

Trong cuốn Tín ngưỡng Việt Nam do NXB Trẻ xuất bản và lưu hành, tác giả Lưu Ánh viết, mùng 1 Tết gia chủ có thể cúng mặn hoặc chay nhưng phải chuẩn bị kỹ càng, bài trí trang nghiêm, chỉn chu. Tùy vùng, miền, mâm cúng mùng 1 Tết có những món ăn khác nhau.

Ứng với quan niệm trên, nghệ nhân Ánh Tuyết cho biết, mâm cúng mùng 1 Tết ở miền Bắc thường được bày biện bằng 4 bát, 4 đĩa tượng trưng cho tứ trụ, bốn mùa, bốn phương. Những gia đình giàu có, cầu kỳ hơn thì có thể làm 6 bát, 6 đĩa hoặc 8 bát, 8 đĩa.

“Mâm cỗ cúng mùng 1 Tết của người miền Bắc gồm: xôi gấc, bánh chưng, gà luộc, canh măng hoặc canh bóng, miến, xôi, nem rán, thịt đông, dưa hành, giò và bánh mứt, kẹo…

Trên bàn thờ, ngọn đèn thờ phải sáng liên tục, cùng với hương hoa thơm ngát sẽ tạo nên bầu không khí Tết đầm ấm, sum vầy.

Mâm cỗ cúng mùng 1 Tết dâng lên ông bà, tổ tiên, sau đó con cháu thụ lộc. Trong bữa cơm đầu tiên của năm mới, mọi người thường ăn xôi gấc trước. Theo quan niệm dân gian, xôi gấc màu đỏ sẽ đem lại may mắn cho cả năm”, nghệ nhân Ánh Tuyết chia sẻ. 

Nghệ nhân người Hà Nội còn cho biết, xa xưa, người miền Bắc còn có nồi cá kho ăn với bánh chưng, coi trọng quan niệm “mâm cao cỗ đầy”.

Ngày nay, các món ăn trong mâm cỗ mùng 1 không bắt buộc nhà nào cũng giống nhau. Tùy hoàn cảnh gia đình, mọi người có thể “tùy tiền biện lễ”, quan trọng là lòng thành.

Những gia đình trẻ, ít người, thường chuẩn bị cỗ cúng mùng 1 đơn giản, thậm chí mua ở ngoài hàng.

Do khác biệt vùng miền và sản vật địa phương, mâm cúng mùng 1 Tết ở miền Trung thường có đủ món khô và nước. Mâm cỗ cúng được bày biện nhiều món như: nem lụi, heo quay, gà quay, thịt nạc rim, thịt ngâm mắm ăn cùng rau sống bánh tráng, thịt gà trộn gỏi…

Ở miền Nam, mâm cúng mùng 1 Tết đơn giản hơn và phụ thuộc rõ rệt vào kinh tế gia đình. Thông thường, mâm cúng sẽ có lạp xưởng, gỏi gà luộc xé phay, thịt kho trứng, canh khổ qua nhồi thịt, kiệu chua ngọt, bánh tét… 

Trong đó, món thịt kho trứng và canh khổ qua nhồi thịt là 2 món ăn mà dù nghèo hay giàu, người miền Nam phải có trong những ngày Tết.

Ngoài mâm cúng mặn, một số gia đình lựa chọn làm mâm cúng chay cho ngày mùng 1 Tết. Một số món chay thường được sử dụng trong mâm cúng mùng 1 Tết bao gồm: rau củ xào chay, đậu hũ chiên, đậu hũ xào nấm, canh nấm chay, xôi…

Nhiều người kiêng sát sinh vào mùng 1 Tết nên thường chuẩn bị nguyên liệu tươi sống trước năm mới.

Mâm cúng mùng 2 tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024 đầy đủ, chi tiết

Mâm cúng mùng 2 Tết tương tự mâm cúng mùng 1 nhưng có thể thay đổi món ăn theo sở thích, làm mới khẩu vị của gia đình.